روش های روایی و پایایی پرسشنامه

اعتبار(روایی)

اعتبار(روایی) به ارتباط منطقی، بین پرسش­های آزمون و مطلب مورد سنجش اشاره دارد. وقتی گفته می­شود آزمون، روایی دارد به این معنا است که پرسش‌های آزمون به‌طور دقیق آنچه را که مورد نظر می­باشد، می­سنجد. اعتبار، جنبه­های مختلف دارد و ارتباط بین پرسش و آزمودنی با توجه به کلیه جنبه­های آن حاصل می­شود. در صورتی که این ارتباط وجود نداشته باشد اعتبار به وجود نمی­آید.

  انواع اعتبار

اعتبار محتوایی: آزمون، وقتی اعتبار محتوایی دارد که هدف‌های آن با محتوای آزمودنی ارتباط داشته باشد. برای مثال، سنجش دقت افراد از طریق آزمون‌هایی امکان‌پذیر است که با مفهوم دقت ارتباط داشته باشد.

اعتبار ساخت: اعتبار ساخت، در مورد آزمون‌هایی لازم است که به منظور سنجش استعداد­های کلی و پدیده­های دارای ابعاد مختلف طراحی می­شوند. برای مثال، هوش پدیده ذهنی است که دارای ابعاد مختلفی از قبیل: سرعت انتقال، عکس‌العمل متناسب، تشخیص روابط بین پدیده­ها و میزان سازگاری می‌باشد.

 اعتبار درونی: این اعتبار با توانا ساختن پژوهشگر در جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها، با حذف کلیه عوامل مداخله­گر و تعبیر و تفسیر درست آنها سروکار دارد.

 اعتبار بیرونی: این اعتبار به قابلیت تعمیم‌پذیری یافته­های تحقیق ارتباط دارد. به این معنی که آیا نتایج آزمایش را می­توان به جامعه­ای که نمونه از آن انتخاب شده است، تعمیم داد یا نه. به عبارت دیگر، آیا یافته­های پژوهش، معرف و بیانگر شرایط و موقعیت‌های زمانی و مکانی خاص دیگر هستند؟ گرچه، اعتبار بیرونی با جامعه­ای که پژوهشگر قصد دارد نتایج را به آن تعمیم دهد، مربوط است.

 اعتبار صوری: اعتبار صوری این مطلب را مد نظر دارد که سؤال­های آزمون تا چه حد در ظاهر شبیه به موضوعی هستند که برای اندازه­گیری آن تهیه شده­اند. در واقع روایی صوری نمی­تواند نوعی روایی باشد، بلکه تنها یک ویژگی آزمون است که در پاره­ای مواقع وجود آن مفید است. در بعضی از آزمون­ها به‌ویژه آزمون­های استخدامی، اگر آزمون فاقد روایی صوری باشد، آزمون‌شونده ممکن است علاقه‌ای به جواب دادن سؤال­های آزمون از خود نشان ندهد، زیرا ممکن است چنین تصور شود که آزمون به تصمیم­های مربوط به استخدام او ربطی ندارد.

 اعتبار ملاکی: اعتبار ملاکی به صورت همبستگی نمره­های آزمون با یک ملاک خارجی که با متغیر مورد سنجش مربوط است، تعریف می­شود. اعتبار وابسته به ملاک را به اعتبار همزمان و اعتبار پیش‌بین تقسیم می­کنند. اگر اندازه متغیر ملاک همزمان با اجرای آزمون به دست آید، همبستگی آزمون با متغیر ملاک را اعتبار همزمان می­نامند. مانند، همبستگی بین نمره­های هوش و پیشرفت تحصیلی گروهی از دانش‌آموزان در یک زمان معین. در اعتبار پیش‌بین، اندازه متغیر ملاک مدتی پس از اجرای آزمون به دست می­آید. به عنوان مثال همبستگی بین نمره‌های یک تست هوش با نمره­های پیشرفت تحصیلی آزمودنی­ها در یک یا چند سال آینده، اعتبار ملاکی پیش‌بین آزمون هوش نامیده می­شود.

 اعتبار سازه: اعتبار سازه بر این مطلب تأکید می­کند که آزمون تا چه اندازه سازه نظری یا صفت مورد نظر را اندازه می­گیرد. این سنجش مستلزم سه اقدام اساسی است: در ابتدا سازنده آزمون باید صفت مورد نظر را به دقت تحلیل کند. در مرحله بعد، چگونگی ارتباط صفت با متغیرهای دیگر را مورد توجه قرار دهد و بعد از طریق آزمایش معلوم کند که آیا این روابط فرضی واقعا وجود دارند یا نه.

 اعتبار استقرایی: میزان رابطه شهودی ظاهری اقلام یک آزمون با رفتارهایی که فرض می­شود، مورد سنجش قرار می­گیرند.

 اعتبار همخوان: اعتبار تثبیت‌شده از طریق مقایسه نتایج آزمونی تازه با نتایج آزمونی که قبلا معتبر شناخته شده است.

 اعتبار وفاقی: اعتبار یک آزمون یا اصلی که با نسبت افراد موافق یا معتبر بودن آن تعیین می­شود.

 اعتبار همگرا: میزان همبستگی نمرات یک آزمون با چندین عامل مختلف را گویند. وجود این همبستگی برای اطمینان از این که آزمون آنچه را که باید سنجیده شود می­سنجد، ضروری است.

 اعتبار تعریفی: اعتبار یک آزمون، متکی بر این است که اقلام تشکیل‌دهنده آن طبق تعریف آنچه را که باید سنجیده شوند می­سنجند.

 اعتبار افتراقی: اعتبار یک آزمون، مبتنی بر میزان پیش‌بینی عملکرد افتراقی در دو یا چند تکلیف را گویند.

 اعتبار تفکیکی: میزان نقص همبستگی یک آزمون با آزمایشات یا مهارت‌هایی که قرار نیست سنجیده شوند را گویند.

 اعتبار تجربی: میزانی که می­توان به تجربه نشان داد که یک آزمون آنچه را مورد نظر است می­سنجد.

 اعتبار عاملی: میزان همبستگی نمرات در نتایج دو آزمونی که قرار است چیز واحدی را بسنجد.

 اعتبار نمونه­گیری: میزانی که به نظر می­رسد یک آزمون صفات نمونه‌گیری‌شده خاص را در زمینه هر آنچه قرار است سنجیده شود، می­سنجد.

 اعتبار وابسته به قوانین طبیعی: میزانی که به نظر می­رسد یک آزمون با توجه به یک نظریه کلی، آنچه را که باید بسنجد، می­سنجند.

 اعتبار ترکیبی: اعتبار یک وسیله آزمایش پیچیده یا مجموعه کاملی از آزمون‌ها، مبتنی بر رابطه بین نمره مرکب که بازنمایی عوامل مختلفی است که در آزمون عملکرد واقعی نمایانده می­شوند.

 اعتبار ویژگی: میزانی که یک آزمون هر یک از صفات زمینه­ای هر آنچه را که قرار است سنجیده شود، می­سنجد.

 اعتبار افزایشی: میزانی که یک آزمون از طریق پالایش تدریجی(مثلا با حذف مواردی که هماهنگ با سایر مواد معتبر نیست) به معیاری قابل اطمینان برای سنجش آنچه مورد نظر است، تبدیل می­گردد.

پایایی

  پایایی یک ابزار اندازه‌گیری، عبارت است از درجه ثبات، همسانی و قابلیت پیش‌بینی آن در اندازه­گیری هر آنچه اندازه می­گیرد. این کیفیت، در هر نوع اندازه‌گیری، یک امر اساسی است. اکثر سازندگان آزمون و محققان اگر ضریب پایایی۹۰/۰ یا بیشتر را به دست آورند، احساس رضایت می­کنند اما از ضریب کمتر از ۷۰ /۰ ناراضی می­شوند. پایایی یک آزمون تا حدی تابع طول آزمون است. هر چه طول آزمون بیشتر باشد، پایایی آن بیشتر است. پایایی تا حدی تابع ناهمگنی گروه نیز است. ضریب پایایی با افزایش گستردگی یا ناهمگنی آزمودنی‌هایی که در آزمون شرکت می­کنند، افزایش می­یابد. بر عکس، هر چه گروه نسبت به ویژه­گی­ای که اندازه­گیری می­شود، همگن­تر باشد، ضریب پایایی کمتر خواهد بود.

 برآورد پایایی

پایایی مجدد یا بازآزمایی: در این روش تمام محاسبات و اندازه­گیری­ها را در مورد افراد گروه نمونه در یک زمان و اجرای مجدد آن در مورد همان گروه در زمانی دیگر انجام می­دهیم و قاعدتا نباید اختلافی بین نتایج به دست آمده وجود داشته باشد.

اجرای فرم­های همتا: در این طریق، به جای اینکه تنها به یک روش توسل جوییم، از راه‌های مختلف اندازه­گیری را انجام می­دهیم و به کمک نتایج به‌دست آمده، اختلافات و اشتباهات را تصحیح می­کنیم. غالبا برای انجام این منظور از طبقه‌بندی­های مختلف استفاده می­شود.

 پایایی آزمون­های موازی: در این روش‌ها، دو نوع آزمون که تقریبا معادل هستند، ساخته می­شود و پاسخ‌های دو آزمون مشابه، باید همبستگی زیاد داشته باشد.

 دو نیمه کردن آزمون: در این روش، یک آزمون واحد بعد از اجرا به دو قسمت مساوی تقسیم شده سپس با توجه به فرمول‌های آماری محاسبه می­گردد که ضریب همبستگی دو آزمون باید بالا باشد.

آموزش نگارش پرسشنامه پایان نامه مدیریت

پرسشنامه متداول ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در پایان‌نامه رشته مدیریت است. پرسشنامه عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش‌های هدف دار که با بهره‌گیری از مقیاس‌های گوناگون نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار می دهد(حافظ نیا،1377).

جهت نگارش پرسشنامه برای پایان نامه ابتدا باید موضوع مورد بررسی به مولفه‌های آن تجزیه شود. مثلا وقتی موضوع بررسی کیفیت زندگی کاری است باید مولفه‌های موجد کیفیت مانند رضایت، انگیزش، خلاقیت را در نظر گرفت. هر یک از این مولفه‌ها یک فرضیه یا سوال تحقیق را می‌سازند. در مرحله بعد باید برای هر مولفه یک مجموعه آیتم را شناسائی کرد. برمبنای نظریه چرچیل (1979) برای ایجاد یک مقیاس زمانیکه ابعاد شناسائی شدند باید مجموعه ای از آیتم ها در ارتباط با هر بعد ایجاد گردند(سین و دیگران،2005). زمانیکه مجموعه آیتم‌ها را شناسائی کردید باید با نظر اساتید و متخصصین به یک جمع بندی برسید و پرسشنامه مقدماتی را تدوین کنید.

 اجزای پرسشنامه

هر پرسشنامه به طور معمول شامل دو دسته سوالات عمومی و تخصصی است. سوالات عمومی مشخصات فردی پاسخ دهندگان را در بر میگیرد. این سوالات عبارتند از: جنسیت، سن، مرتبه سازمانی، وضعیت استخدامی و میزان تحصیلات.
سوالات تخصصی بخش اصلی پرسشنامه است که براساس مولفه‌های تشکیل دهنده موضوع شکل گرفته است. جهت امتیاز دهی و ارزش گزاری کمی پاسخ‌های سوالات تخصصی از طیف لیکرت استفاده می‌شود.

گزینه انتخابی	بسیار کم	کم	متوسط	زیاد	بسیار زیاد
امتیاز	1	2	3	4	5

نمره دهی به سوالات در طیف لیکرت

روایی پرسشنامه

مقصود از روائی آن است که وسیله اندازه گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد (خاکی،1378). در پایان نامه‌های مدیریت عموماً برای بررسی روایی پرسشنامه از روش روایی صوری و محتوائی استفاده می‌شود. 

پایائی پرسشنامه

قابلیت پایائی یکی از ویژگی های فنی ابزار اندازه‌گیری است که نشان می‌دهد ابزار اندازه‌گیری تا چه اندازه نتایج یکسانی در شرایط مشابه به دست می‌دهد. یکی از روش‌های محاسبه پایایی، ضریب آلفای کرونباخ است.

دانلود پرسشنامه

ردیف	موضوع پرسشنامه	حجم فایل
1	میزان مشارکت کارکنان براساس توانمندی	249 kb
2	سبک رهبری سالزمن	197 kb
3	ارزیابی ابعاد سازمانی	212 kb
4	یادگیری سازمانی	283 kb
5	شناخت سازمان	202 kb
6	تفکر انتقادی	106 kb
7	رهبری	278 kb
8	بهره وری	91.7 kb
9	جو سازمانی نوآورانه	271 kb
10	تعهد سازمانی	212 kb
11	تعارض سازمانی	193 kb
12	هوش فرهنگی	61.4 kb
13	مدیریت دانش	278 kb
14	ابزار سنجش ویژگیهای شخصیتی کارآفرینان	244 kb